สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สพฐ.

การจัดรายวิชาเพิ่มเติมเพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางอาชีพในหลักสูตรสถานศึกษา

รายวิชาเพิ่มเติม เป็นรายวิชาที่สถานศึกษาแต่ละแห่งสามารถเปิดสอนเพิ่มเติมจากสิ่งที่กำหนดไว้ในหลักสูตรแกนกลาง ฯ เพื่อให้สอดคล้องกับจุดเน้น ความต้องการและความถนัดของผู้เรียน หรือความต้องการของท้องถิ่น โดยกำหนด “ผลการเรียนรู้” เป็นเป้าหมายในการพัฒนาผู้เรียนในรายวิชาเพิ่มเติมต่างๆ

ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

การจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางอาชีพในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นมีเป้าหมายให้ผู้เรียนได้สำรวจความถนัด ความสนใจ ความสามารถของตนเอง เรียกว่า ขั้นสำรวจความถนัด (Career Exploration) ให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ลักษณะต่างๆ ของอาชีพ และค้นพบความต้องการของตัวเองเพื่อเป็นแนวทางในการเลือกอาชีพที่เหมาะสม การจัดหลักสูตรและการเรียนการสอนควรเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์ ฝึกทักษะ และเตรียมคุณลักษณะที่จำเป็นของอาชีพต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เพื่อช่วยให้ผู้เรียนรู้จักตนเองและสามารถตัดสินใจ วางแผนเพื่อศึกษาต่อหรือออกไปประกอบอาชีพใดต่อไปในอนาคต

ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

การจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางอาชีพในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายเป็นการจัดหลักสูตรการเรียนการสอนเพื่อเตรียมผู้เรียนสู่การประกอบอาชีพ (Career Preparation) หรือศึกษาต่อ ในสาขาวิชาชีพที่ตนถนัด สถานศึกษาควรจัดหลักสูตรและการเรียนการสอนเพื่อวางพื้นฐาน ความรู้และทักษะทางอาชีพเฉพาะทางมากขึ้น โดยอาจจัดเป็นแผนการเรียนที่มีจุดเน้นและเป้าหมายที่ชัดเจนเพื่อให้ผู้เรียนได้เลือกเรียนตามความถนัดและความต้องการของตน

จากแนวทางดังกล่าว มีตัวอย่างที่สถานศึกษาได้นำเป้าหมายการเรียนรู้ไปสู่การออกแบบรายวิชาเพิ่มเติมโดยจัดอยู่ภายใต้โครงสร้างเวลาเรียนที่สถานศึกษากำหนด เพื่อสำรวจความถนัด และ/หรือ เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์ ฝึกทักษะ และเตรียมความพร้อมและคุณลักษณะที่จำเป็นของแต่ละอาชีพให้กับผู้เรียน ซึ่งสถานศึกษาอาจจัดเป็นรายวิชาเพิ่มเติมที่เรียนจบในรายวิชานั้น หรือ เรียนต่อเนื่องเป็นชุดวิชาที่เน้นทักษะฝีมือหรือวิชาการ ดังนี้

2.1 รายวิชาเพิ่มเติม เพื่อสำรวจความถนัด ความสนใจทางอาชีพ เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์การทำงาน และ/หรือ ฝึกปฏิบัติการทำงานเพื่อหารายได้ระหว่างเรียน มักจัดเป็นรายวิชาอาชีพหลากหลายให้เลือกเรียน (Shopping Courses) หรือกำหนดเป็นรายวิชาที่มีเนื้อหาและทักษะกระบวนการที่สามารถเรียนจบภายในรายวิชานั้น เช่น รายวิชา ถุงผ้าลดโลกร้อน ช่างขนมไทย การประดิษฐ์ของชำร่วย เป็นต้น ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติมในหลักสูตรสถานศึกษา แสดงเป็น แถบสีเหลือง

2.2 รายวิชาเพิ่มเติม เพื่อฝึกทักษะฝีมือ และ/หรือ มุ่งสู่อาชีพเฉพาะ และเตรียมคุณลักษณะด้านอาชีพ มักจัดให้เรียนต่อเนื่องเป็นชุดรายวิชา (Block Courses) เช่น ชุดรายวิชา ทองเหลือง 1 ทองเหลือง 2 ... ทองเหลือง 6 ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติมในหลักสูตรสถานศึกษา แสดงเป็น แถบสีชมพู

2.3 รายวิชาเพิ่มเติม เพื่อเป็นพื้นฐานทางวิชาการสู่อาชีพและศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น และส่งเสริมการประกอบอาชีพ มักจัดให้เรียนต่อเนื่องเป็นชุดรายวิชา (Block Courses) เช่น คณิตศาสตร์เพิ่มเติม1 คณิตศาสตร์เพิ่มเติม 2 ... ชีววิทยาเพื่อสุขภาพ 1 ชีววิทยาเพื่อสุขภาพ 2 ชีววิทยาเพื่อสุขภาพ 3 ... ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติมในหลักสูตรสถานศึกษา แสดงเป็น แถบสีเขียว

ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

1. โรงเรียนบ้านปะอาว ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา

2. โรงเรียนบ้านหนองไคร้ ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา

3. โรงเรียนฝายกวางวิทยาคม ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | กลุ่มสมรรถนะ | คลิปวีดิโอ

4. โรงเรียนศรีสะเกษวิทยาลัย ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา

5. โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 55 ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา

6. โรงเรียนสรรพวิทยาคม โครงสร้างรายวิชา | ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา | คลิปวีดิโอ

7. โรงเรียนบ้านห้วยไร่สามัคคี โครงสร้างรายวิชา | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา

8. ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชาเพิ่มเติม ด้านเกษตรกรรม | ด้านศิลปะประดิษฐ์ | ด้านอาหารและโภชนาการ

ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

1. โรงเรียนสรรพวิทยาคม แผนการเรียนเตรียมสู่อุดมศึกษา | แผนการเรียนทวิศึกษา | ตัวอย่างรายวิชาเพิ่มเติม | ตัวอย่างคำอธิบายรายวิชา

2. โรงเรียนฝายกวางวิทยาคม แผนการเรียนเตรียมสู่อุดมศึกษา | แผนการเรียนทวิศึกษา

3. โรงเรียนจตุรมิตร แผนการเรียนทวิศึกษา

4. โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 30 แผนการเรียนทวิศึกษา

5. โรงเรียนบ้านห้วยไร่สามัคคี แผนสามัญ | แผนเน้นอาชีพ

ตัวอย่างหลักสูตรในโครงการบ่มเพาะและพัฒนาอาชีพเชิงบูรณาการ

สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาร่วมมือทางวิชาการกับมหาวิทยาลัยจัดทำหลักสูตรการเรียนการสอนด้านอาชีพให้กับสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานนำไปใช้เป็นหลักสูตรที่จัดทำขึ้นในระดับชั้น ม.1 - ม.6 ประกอบด้วย คู่มือการสอน (คำอธิบายรายวิชา แผนการสอน การวัดและประเมินผล) นอกจากนั้น บางหลักสูตรมีหนังสือเรียน และ E-Book ซึ่งครูสามารถนำไปใช้ได้ทันที

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

- หลักสูตรข้าวและผลิตภัณฑ์

- หลักสูตรลำไยและผลิตภัณฑ์

มหาวิทยาลัยสวนดุสิต

- หลักสูตรอาหาร

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง

- หลักสูตรวิทยาศาสตร์สุขภาพทางการแพทย์แผนไทย

มหาวิทยาลัยพะเยา

- หลักสูตรการบริหารระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ E-Book | คู่มือครู

- หลักสูตรการพัฒนาซอฟต์แวร์ E-Book | คู่มือครู

- หลักสูตรการพัฒนาสื่อการเรียนรู้อิเล็กทรอนิกส์ E-Book | คู่มือครู

- หลักสูตรการออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ E-Book | คู่มือครู